“Ναι” σε …αλα καρτ πολιτική για τα γενετικά τροποποιημένα

Ευρωβουλή: Βάσει του νέου κανονισμού, από την άνοιξη τα κράτη-μέλη θα αποφασίζουν για τη στάση τους

Η ολομέλεια της Ευρωβουλής ενέκρινε χθες νέα νομοθεσία στην Ε.Ε., που δίνει τη δυνατότητα στα κράτη-μέλη να επιλέξουν «α λα καρτ» την πολιτική που θα ακολουθήσουν σχετικά με τους Γενετικά Τροποποιημένους Οργανισμούς (ΓΤΟ), δηλαδή τα μεταλλαγμένα φυτά, επιτρέποντας, περιορίζοντας ή και απαγορεύοντας την καλλιέργεια στο έδαφός τους.

Ο νέος κανονισμός που εγκρίθηκε με μεγάλη πλειοψηφία (480 υπέρ, 159 κατά και 58 αποχές) και θα τεθεί σε ισχύ την άνοιξη του 2015, αποτελούσε αντικείμενο σκληρών διαπραγματεύσεων τα τελευταία χρόνια, δεδομένου ότι τα κράτη-μέλη είχαν χωριστεί σε δύο στρατόπεδα: τους υπερασπιστές και τους πολέμιους των ΓΤΟ. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι τις βάσεις της νέας νομοθεσίας τις είχε θέσει τον περασμένο Ιούνιο η ελληνική προεδρία, επιτρέποντας στην ιταλική προεδρία να οριστικοποιήσει τη συμφωνία τον Δεκέμβριο.

Το σημαντικότερο στοιχείο του κανονισμού είναι ότι θα επιτρέπεται σε ένα κράτος-μέλος να αρνείται την καλλιέργεια στην επικράτειά του ΓΤΟ, επικαλούμενο οποιονδήποτε λόγο. Μάλιστα, ο σχετικός κατάλογος πιθανών αιτιάσεων που μπορούν να επικαλεστούν τα κράτη-μέλη είναι ανοικτός, ενώ ενδεικτικά συμπεριλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, λόγοι περιβάλλοντος, αγροτικής πολιτικής, πολεοδομικού και χωροταξικού σχεδιασμού, κοινωνικοοικονομικών επιπτώσεων ή αποφυγής ακούσιας παρουσίας ΓΤΟ σε άλλα προϊόντα.

Αυτό είναι σημαντικό γιατί η επίκληση μόνο περιβαλλοντικών λόγων για την απαγόρευση θα μπορούσε να αμφισβητηθεί από τις πολυεθνικές που διακινούν τους Γενετικά Τροποποιημένους Οργανισμούς (ΓΤΟ) στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, βασιζόμενες στην πανευρωπαϊκή άδεια.

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι παρέχεται η δυνατότητα απαγόρευσης και των ΓΤΟ που έχουν ήδη αδειοδοτηθεί πριν από την έναρξη ισχύος της νέας οδηγίας. Η απόφαση των κρατών-μελών για απαγόρευση ενός ΓΤΟ ανακοινώνεται ως αίτημα προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και μπορεί να διατυπώνεται και κατά τη φάση της ανανέωσης της άδειάς του.
Επιπλέον, δίνεται η πρόσθετη δυνατότητα στα κράτη-μέλη να αυτοεξαιρούνται ακόμα και όταν δεν έχουν έγκαιρα διατυπώσει το σχετικό αίτημα (κατά τη διάρκεια της αδειοδοτικής διαδικασίας).

Προτού ένα κράτος-μέλος μπορέσει να θεσπίσει τα μέτρα αυτά, ο κανονισμός προβλέπει μια διαδικασία που επιτρέπει στην εκάστοτε εταιρεία καλλιέργειας ΓΤΟ να συναινεί στους εν λόγω περιορισμούς στην άδεια λειτουργίας της. Ωστόσο, εάν η εταιρεία διαφωνήσει, το κράτος-μέλος θα μπορεί να επιβάλει μονομερώς την απαγόρευση.

Σε κάθε περίπτωση, τα κράτη-μέλη θα πρέπει επίσης να διασφαλίζουν ότι οι καλλιέργειες ΓΤΟ δεν θα «μολύνουν» άλλα προϊόντα τόσο σε εθνικό όσο και σε διασυνοριακό επίπεδο («μόλυνση» εδαφών / καλλιεργειών γειτονικών χωρών).

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Κομισιόν, οι πρώτες άδειες θα αφορούν έναν περιορισμένο αριθμό χωρών, ενώ θεωρείται βέβαιο ότι 19 χώρες, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, θα συνεχίσουν να απαγορεύουν την καλλιέργεια των ΓΤΟ στο έδαφός τους.

Σήμερα το μεταλλαγμένο καλαμπόκι ΜΟΝ810 της πολυεθνικής Monsato είναι το μόνο προϊόν που καλλιεργείται σε τρία κράτη-μέλη. Πρόκειται για την Ισπανία (110.000 εκτάρια), την Πορτογαλία (9.000 εκτάρια) και την Τσεχία (3.000 εκτάρια). Εχουν υποβληθεί αιτήματα για καλλιέργεια άλλων 7 ΓΤΟ, μεταξύ των οποίων και το καλαμπόκι TC1507.

Η γενετικά τροποποιημένη πατάτα Amflora απαγορεύτηκε από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο το 2013, παρά το αρχικό πράσινο φως που είχε δώσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

ΠΗΓΗ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ «Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ»
ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΜΠΕΛΛΟΥ